Mevsimler, her ne kadar doğa olayı gibi görünse de aynı zamanda insanlar üzerinde de pek çok fizyolojik ve psikolojik etkiye sahiptir.
İlkbahar ve yaz mevsimlerinde; doğanın canlanması, gün ışığından daha çok faydalanma, kişilerde Serotonin hormonunun salgılanmasını arttırır ve bu durum bireylerde daha mutlu bir ruh hali yaratır. Ancak, sonbahar ve kış mevsiminin gelişi ile birlikte; havaların soğuması, günlerin kısalması, güneş ışığının azalması, yağışlar, yeşil yaprakların yerini dökülen yapraklara bırakması ile birlikte doğanın ölümünü de çağrıştırdığı için birçok kişiyi de melankolik ve depresif bir ruh haline yaklaştırabilmektedir.
Mevsimsel Depresyon Nedir ?
Depresyon günlük yaşantımızda sıklıkla karşımıza çıkan bir olay olmasına rağmen; Mevsimsel depresyon, genellikle her yıl aynı dönemde başlayan ve aynı dönemde sona eren bir depresyon türüdür. En sık sonbahar ve kış aylarında görülebilmektedir. Bu dönemde gün ışığının azalması sonucu yaşanan hormonel değişiklikler, melatonin ve serotonin hormonlarının değişimi gibi durumlar ile ortaya çıkabilmektedir. Kadınlarda erkeklere göre 4 kat daha fazla görülmektedir. Ayrıca, İskandinav ülkeleri gibi kuzey enlemlerde yaşayan bireylerde görülme oranı daha da fazladır.
Mevsimsel Depresyonun Nedenleri ?
Uzman Klinik Psikolog Merve Kırna,'' Sonbahara gelindikçe havalar soğumaya, günler kısalmaya başlar. Bu durum birçok kişinin biyolojik saatinde de değişimler meydana getirebilir; uyku düzeni ve ruh hali üzerinde de olumsuz etkiler yaratabilir.Gün ışığının azalması, serotonin üretimini azaltarak depresif belirtilere yol açabilir.Karanlıkta salgılanan melatonin hormonunun; gecelerin uzun gündüzlerin kısa olması, havaların kapalı olması sonucu daha fazla salgılanması bazı kişilerde daha fazla uyku hali, hareketlerin yavaşlaması ve yorgun hissetmeye neden olabilmektedir. Soğuyan havalar ile birlikte kapalı alanlarda daha fazla vakit geçirmek, sosyal etkinliklerin azalmasına neden olabilir. Genetik yatkınlıklar ve daha önceden tanı alınmış psikiyatrik rahatsızlıklar da mevsimsel depresyona yatkınlığı arttıran etkenler olabilir.''dedi.
Mevsimsel Depresyonun Belirtileri ?
Günün büyük bir çoğunluğunda mutsuzluk, umutsuzluk hissi
Enerji kaybı, yorgunluk, halsizlik ve motivasyon eksikliği
Uyku düzeninde değişim (aşırı uyuma isteği ya da uykusuzluk)
Yeme alışkanlıklarında değişim (çok fazla yemek yeme özellikle karbonhidrat ağırlıklı beslenme ya da çok az yemek yeme)
Sosyal çevreden uzaklaşma, içe kapanma
Sinirlilik, kaygı ve ruh halinde gün içinde dalgalanmalar
Konsantrasyon güçlüğü
Mevsimsel Depresyon İle Başa Çıkmak İçin Neler yapılabilir ?
Gün ışığından yararlanmak: Mümkün olduğunca gün ışığında vakit geçirilmeli. Gün ışığının yoğun olduğu saatlerde dışarıda yürüyüş yapmak, spor yapmak faydalı olabilir.
Uyku düzeni oluşturmak: Kaliteli bir uyku düzeni oluşturmak, ruh halini de olumlu olarak önemli ölçüde etkileyebilmektedir.
Fiziksel aktivite: Düzenli yapılan egzersizler endorfin salgısını arttırarak kişinin ruh halini iyileştirmektedir. Özellikle açık havada yürüyüş yapmak bu anlamda önemlidir.
Sosyal etkinliklere katılmak: Sosyal çevre ile vakit geçirmek, günlük rutinler oluşturulmak depresif duygu durum ile baş etmekte önemli bir role sahiptir.
Profesyonel destek almak: Mevsimsel depresyon her ne kadar mevsimsel değişikliğe bağlı olarak meydana gelse de önlem alınmadığında kişilerin yaşam kalitesini önemli ölçüde bozabilmektedir. Mevsimsel depresyon belirtileri yaşam kalitenizi önemli ölçüde etkiliyorsa, yaşanılan durum ile başa çıkmakta zorlanıyorsanız, ruh sağlığı profesyonellerinden psikolojik destek alarak bu duygu durum ile baş etmenize katkı sağlamanız da büyük önem taşır.